Autorka artykułu:  mgr farm. Małgorzata Pytlik

1. Mój bliski ma depresję – jak rozmawiać?

Depresja to stan, który może głęboko wpłynąć nie tylko na życie osoby nią dotkniętej, ale również jej bliskich. W jaki sposób możemy więc rozmawiać z chorymi na depresję, aby faktycznie ich wspierać, a nie niechcący pogłębiać ich trudności? W tym artykule oferujemy wskazówki i podpowiadamy, na co zwrócić szczególną uwagę.

Jak zauważyć pierwsze objawy?

Depresja nie zawsze jest od razu widoczna, dlatego warto znać objawy, które mogą sygnalizować jej nadejście. Do najbardziej zauważalnych należą:

• Ciągły smutek, który nie ustępuje pomimo zmieniających się okoliczności.
• Utrata zainteresowania aktywnościami, które wcześniej sprawiały radość.
• Zmniejszona energia lub uczucie ciągłego zmęczenia.

Jeśli te symptomy trwają dłużej niż dwa tygodnie, warto zastanowić się nad pomocą specjalisty. W tym artykule znajdziesz więcej informacji na temat objawów depresji. Zachęcamy Cię do przeczytania.

Jak rozmawiać z osobą cierpiącą na depresję?

·      Wybierz odpowiedni moment i miejsce

Znajdź spokojne miejsce i czas, gdy obydwoje nie jesteście pod presją innych obowiązków i możecie się skupić na rozmowie. Upewnij się, że obie strony czują się komfortowo i gotowe na rozmowę.

·      Słuchaj bez oceniania

Daj bliskiej osobie przestrzeń, by wyraziła swoje uczucia i myśli. Słuchanie bez przerywania i oceniania jest niezwykle ważne. Pokaż, że jesteś gotowy wysłuchać, nawet jeśli nie rozumiesz w pełni tego, przez co przechodzi.

·      Zachowaj spokój i cierpliwość

Rozmowa o depresji może być trudna zarówno dla ciebie, jak i dla twojego bliskiego. Zachowaj spokój i cierpliwość, nawet jeśli rozmowa nie przebiega tak, jak sobie zaplanowałeś.

·      Unikaj bagatelizowania uczuć

Unikaj wypowiedzi typu „to minie”, „inni mają gorzej” czy „musisz się po prostu pozbierać”. Takie komentarze mogą sprawić, że bliska osoba poczuje się niezrozumiana i jeszcze bardziej odizolowana.

·      Zachęcaj do profesjonalnej pomocy

Depresja to poważne zaburzenie, które wymaga profesjonalnej interwencji. Zachęcaj bliską osobę do skorzystania z pomocy specjalisty, ale unikaj nacisku. Możesz zaproponować pomoc w znalezieniu odpowiedniego terapeuty lub towarzyszenie jej na pierwszej wizycie.

·      Informuj się i proponuj wsparcie

Dowiedz się więcej o depresji, aby lepiej zrozumieć, przez co przechodzi twoja bliska osoba. Proponuj wsparcie w codziennych obowiązkach, ale pamiętaj, by nie przejmować całkowitej kontroli nad jej życiem.

·      Okazuj miłość i wsparcie

Pokaż bliskiej osobie, że jest dla ciebie ważna i że ją wspierasz, niezależnie od wszystkiego. Czasami nawet proste gesty mogą mieć wielkie znaczenie.

·      Dbaj o siebie

Pomaganie bliskiej osobie z depresją może być obciążające emocjonalnie. Pamiętaj, by także dbać o swoje własne zdrowie psychiczne. Szukaj wsparcia, kiedy tego potrzebujesz.

·      Zachowaj konsekwencję i cierpliwość

Leczenie depresji może trwać długo. Bądź cierpliwy i konsekwentny w swoim wsparciu.

Rozmowa na temat depresji może stanowić pierwszy krok do lepszego zrozumienia i współpracy w procesie leczenia. Twoje wsparcie może znacząco pomóc bliskiej osobie w walce z depresją.

2. Aktywizacja chorych na depresję

Aktywizacja w procesie leczenia depresji odgrywa istotną rolę, ale należy pamiętać o wrażliwym podejściu. Zachęcanie do działania może obejmować wspólne planowanie prostych, codziennych aktywności, które nie będą stanowić dużego wyzwania, ale będą krokami naprzód w procesie zdrowienia. Celem jest umożliwienie osobie cierpiącej na depresję poczucia osiągnięcia i postępu, które mogą poprawić jej samopoczucie i wzmocnić  motywację.

Podczas aktywizacji ważne jest, by nie naciskać na natychmiastowe wyniki. Istotne jest by oferować wsparcie w formie towarzyszenia w małych przedsięwzięciach, takich jak krótkie spacery, wspólne gotowanie czy inne hobby, które mogą odwracać uwagę od negatywnych myśli i promować poczucie normalności.

Zachęcaj, ale nie zmuszaj. Daj wybór, zamiast narzucać decyzje. Możesz zaproponować różne aktywności, ale pozwól bliskiej osobie decydować, co chce robić. Pozwalaj działać we własnym tempie, z poszanowaniem aktualnej zdolności do podejmowania aktywności.

Wspólne cele i małe wyzwania mogą być bardzo pomocne. Pomóż osobie w depresji ustalić realistyczne cele krótkoterminowe i długoterminowe, które będą ją motywować każdego dnia. Cele te powinny być dostosowane do obecnych możliwości danej osoby, a każdy osiągnięty cel powinien być uznany i celebrowany.

Pamiętaj również o tym, że aktywność fizyczna jest jednym z kluczowych elementów poprawy samopoczucia. Zachęcanie do regularnego ćwiczenia może wywierać pozytywny wpływ nie tylko na ciało, ale i na umysł, poprawiając ogólny nastrój i jakość snu, a także zmniejszając poziom stresu.

Wreszcie, zadbaj o to, aby bliska osoba miała stały dostęp do profesjonalnego wsparcia, takiego jak terapia czy wsparcie grupowe. Aktywizacja nie zastępuje profesjonalnej pomocy, ale jest jej ważnym uzupełnieniem, które pomaga w budowaniu zdrowych nawyków i zachowań, wspierających proces leczenia.

3. Czego nie robić w stosunku do osoby chorującej na depresję?

Depresja jest poważnym schorzeniem psychicznym, które wymaga empatycznego podejścia i profesjonalnego leczenia. Jeśli ktoś bliski cierpi na depresję, istotne jest, aby jego otoczenie reagowało w sposób wspierający, unikając działań, które mogą pogorszyć jego stan. Oto kilka kluczowych wskazówek dotyczących tego, czego nie robić, by nie zaszkodzić osobie z depresją:

·      Nie bagatelizuj objawów

Jeżeli zauważysz objawy depresji u kogoś bliskiego, nie lekceważ ich. Zwroty typu „to nic takiego”, „weź się za siebie” lub „przesadzasz” nie są pomocne i mogą sprawić, że osoba chora poczuje się jeszcze gorzej. Podejmij działanie i zachęć do konsultacji ze specjalistą.

·      Nie krytykuj

Unikaj krytykowania osoby chorej za jej zachowania depresyjne czy brak chęci do życia. Nie próbuj „ożywiać” ani „uszczęśliwiać” na siłę. Nie zmuszaj do uczestnictwa w imprezach czy spotkaniach towarzyskich, jeżeli nie ma na to ochoty.

·      Nie zmuszaj do zmian

Nie należy zmuszać osoby z depresją do podejmowania ważnych życiowych decyzji ani rzucania nałogów, zwłaszcza w trakcie trwania epizodu depresyjnego. Zamiast tego skup się na zachęcaniu do leczenia i wsparciu w codziennych czynnościach.

·      Nie izoluj od życia rodzinnego

Chory na depresję powinien czuć się ważną częścią rodziny. Nie izoluj go od dyskusji o ważnych sprawach i nie wykluczaj z codziennych problemów. Pozwól mu uczestniczyć w życiu rodzinnym na miarę jego możliwości.

·      Nie bagatelizuj rozmowy o samobójstwie

Jeśli osoba z depresją wyraża myśli samobójcze lub zachowania autodestrukcyjne, traktuj to bardzo poważnie. Natychmiast skontaktuj się z jej lekarzem lub specjalistycznymi służbami wsparcia.

·      Nie unikaj rozmowy

Rozmowa o depresji i jej objawach jest ważna. Nie unikaj trudnych tematów i bądź gotowy do wysłuchania, nawet jeśli to będzie trudne dla ciebie. Zadawaj pytania i bądź cierpliwym słuchaczem.

·      Nie przejmuj odpowiedzialności za leczenie

Wsparcie to jedno, ale leczenie depresji powinno pozostać w rękach profesjonalistów. Twoim zadaniem jest wspieranie bliskiej osoby w procesie terapeutycznym, a nie przejmowanie pełnej odpowiedzialności za jej zdrowienie.

·      Nie działaj sam

Pomoc osobie z depresją może być obciążająca. Nie wahaj się szukać wsparcia dla siebie. Dbaj o swoje zdrowie psychiczne i korzystaj z pomocy innych członków rodziny czy przyjaciół.

4. Co powiedzieć, a czego lepiej nie mówić osobie chorującej na depresję

Ważne jest, aby zawsze mówić z empatią i uwagą, unikając komentarzy, które mogą wydawać się krytyczne lub nieczułe. Umożliwienie osobie w depresji wyrażenia swoich uczuć i przekonanie, że są one ważne oraz że ich doświadczenie jest prawdziwe i ważne, może być bardzo pomocne w procesie leczenia.

5. Warto wiedzieć

Bycie wsparciem dla osoby cierpiącej na depresję wymaga obecności, empatii i gotowości do podjęcia działań, kiedy są one najbardziej potrzebne. Depresja nie jest definitywnym wyrokiem – z właściwym leczeniem, wsparciem i otwartym dialogiem, jest możliwe odzyskanie zdrowia psychicznego. Ważne jest, aby otaczający bliską osobę rozumieli, że depresja to poważne schorzenie, które wymaga specjalistycznej interwencji medycznej.

Twoja rola jako kogoś bliskiego nie polega na leczeniu, ale na oferowaniu zrozumienia, wsparcia i cierpliwości. Zachęcanie bliskich do szukania terapii i przestrzegania planu leczenia jest niezwykle ważne, ale równie kluczowe jest twoje gotowość do bycia obok, słuchania i okazywania troski oraz miłości. Dzięki takim wspólnym wysiłkom, powrót do zdrowia i dobrego samopoczucia jest możliwe. 

Czytaj więcej na temat depresj

Depresja – objawy, rodzaje, gdzie szukać pomocy

Depresja czy smutek, a może lenistwo? Rozwiewamy wątpliwośc!

Bibliografia

1. WHO, Fact sheet – Mental health, World Health Organization, Regional Committee for Europe – 63rd session 2013, www.http://www.euro.who.int/_data/assets/pdf_file/0004/ 215275/ RC63-Fact-sheet-MNH-Eng.pdf?ua=1.
2. Banaś A, Wichowicz H, Gałuszko M i  wsp. Współchorobowość somatyczna w  zaburzeniach depresyjnych. Psychiatria w  Praktyce Ogólnolekarskiej 2005;2(5).
3. Pużyński S.: Depresje i zaburzenia afektywne. Wyd. 5. Warszawa : Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008. 
4.  Ahlstrӧm B.H., Skärsäter I., Danielson E.: Major depression in a family: what happens and how to manage. Issues Ment. Health Nurs. 2007, 28, 7, 691. 
5.  Juczyński Z., Adamiak G.: Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające radzeniu sobie opiekunów z depresją członka rodziny. Psychiatr. Pol., 2005, 29, 1, 161.