Witamina D

< Lista składników

Witaminę D zaliczamy do grupy witamin, których suplementacja jest konieczna do utrzymania zdrowia. Jest ona kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania organizmu Szacuje się, że nawet 90% polskiej populacji ma niedobory witaminy D.

​

Charakterystyka

Witamina D jest zarówno składnikiem odżywczym, który spożywamy, jak i hormonem wytwarzanym przez nasz organizm. Jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, która pomaga organizmowi wchłaniać i zatrzymywać wapń oraz fosfor; oba te pierwiastki są kluczowe dla budowy kości. Ponadto badania laboratoryjne wykazują, że witamina D może:

– ograniczać wzrost komórek rakowych
– pomagać w zwalczaniu infekcji i zmniejszać stan zapalny.
– zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia
–  wspierać pracę mięśni

Witaminę D spotykamy w dwóch formach: D3 (cholekalcyferol) oraz D2 (ergokalcyferol). Witamina D3 jest naturalnie wytwarzana w organizmie człowieka i znajduje się w żywności pochodzenia zwierzęcego, natomiast Witamina D2 jest wytwarzana z roślin i znajduje się w żywności wzbogaconej i niektórych suplementach

Trwa debata,czy witamina D3 „cholekalcyferol” jest lepsza niż witamina D2 „ergokalcyferol” w zwiększaniu poziomu witaminy we krwi. Metaanaliza randomizowanych badań kontrolowanych, które porównywały wpływ suplementów witaminy D2 i D3 na poziom krwi, wykazała, że suplementy D3 miały tendencję do podnoszenia stężenia witaminy we krwi bardziej i utrzymywały te poziomy dłużej niż D2. [74,75] Niektórzy eksperci podają witaminę D3 jako preferowaną formę, ponieważ jest ona naturalnie wytwarzana w organizmie.

Niewiele produktów spożywczych jest naturalnie bogatych w witaminę D3.

Szacuje się, że jedynie 20% tej witaminy w naszym organizmie może pochodzić z diety. Najlepszym jej źródłem jest mięso tłustych ryb i oleje z rybiej wątroby. Mniejsze ilości znajdują się w żółtkach jaj, serze i wątrobie wołowej.

Dla większości ludzi, najlepszym sposobem na uzyskanie wystarczającej ilości witaminy D jest przyjmowanie suplementów, ponieważ trudno jest dostarczyć wystarczającą jej ilość poprzez jedzenie. Witamina D produkowana w skórze jest głównym naturalnym źródłem witaminy D, ale wiele osób ma jej niewystarczający poziom, ponieważ mieszkają w miejscach, gdzie światło słoneczne jest ograniczone w zimie, lub ponieważ mają ograniczoną ekspozycję na słońce z powodu przebywania w środku przez większość czasu. Ponadto, osoby o ciemniejszej skórze mają niższy poziom witaminy D we krwi, ponieważ pigment (melanina) działa jak cień, zmniejszając produkcję witaminy D (a także zmniejszając szkodliwe działanie światła słonecznego na skórę, w tym raka skóry).

Zalecenia suplementacji

Dobranie odpowiedniej dawki w danych grupach wiekowych zależy od masy ciała, stopnia nasłonecznienia (pory roku), stylu życia i nawyków żywieniowych, dlatego też powinno być ustalane dla każdego pacjenta indywidualnie. W wytycznych znajdują się jedynie przedziały, w jakich powinno się suplementować witaminę D, a nie ściśle określone dawki.

Tabela 2. Suplementacja witaminą D w populacji ogólnej i w grupach ryzyka niedoborów witaminy D [81]

Czy wiesz że…

Łapanie promieni słonecznych w nasłonecznionym biurze lub jazda samochodem niestety nie pomoże w uzyskaniu witaminy D, ponieważ szkło okienne całkowicie blokuje promieniowanie ultrafioletowe UVB.

Słońce, a Witamina D

Witamina D3 może powstać w wyniku reakcji chemicznej zachodzącej w ludzkiej skórze, gdy steroid zwany 7-dehydrocholesterolem jest rozkładany przez promienie słoneczne UVB lub tak zwane promienie „opalające”. Ilość wchłoniętej witaminy może być bardzo różna.

Poniżej przedstawiono warunki, które zmniejszają ekspozycję na światło UVB, a tym samym zmniejszają wchłanianie witaminy D:

– Stosowanie filtrów przeciwsłonecznych; prawidłowo zastosowany filtr przeciwsłoneczny może zmniejszyć wchłanianie witaminy D o ponad 90%. [76]
– Noszenie pełnego ubrania, które zakrywa skórę.
– Spędzanie ograniczonego czasu na świeżym powietrzu.
– Ciemniejsze odcienie skóry ze względu na posiadanie większych ilości pigmentu melaniny, który działa jako rodzaj naturalnego filtra przeciwsłonecznego. [77]
– Starszy wiek, kiedy następuje spadek poziomu 7-dehydrocholesterolu i zmiany w skórze oraz jest to okres kiedy osoby prawdopodobnie spędzają więcej czasu w pomieszczeniach zamkniętych.

Dlatego nawet osoby które mieszkają w dobrze nasłonecznionych regionach wykazują deficyty witaminy D. Ponadto opalanie jest niebezpieczne dla zdrowia, stąd wydłużona ekspozycja na słońce nie jest rekomendowana.

Źródła:

  1. Institute of Medicine. Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. Washington, D.C.: National Academies Press, 2010. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56070/
  2. Holick MF. Vitamin D deficiency. New England Journal of Medicine. 2007 Jul 19;357(3):266-81.
  3. Gordon CM, DePeter KC, Feldman HA, Grace E, Emans SJ. Prevalence of vitamin D deficiency among healthy adolescents. Archives of pediatrics & adolescent medicine. 2004 Jun 1;158(6):531-7.
  4. Lips PT. Worldwide status of vitamin D nutrition. The Journal of steroid biochemistry and molecular biology. 2010 Jul 1;121(1-2):297-300.
  5. Robinson PD, Högler W, Craig ME, Verge CF, Walker JL, Piper AC, Woodhead HJ, Cowell CT, Ambler GR. The re-emerging burden of rickets: a decade of experience from Sydney. Archives of Disease in Childhood. 2006 Jul 1;91(7):564-8.
  6. Kreiter SR, Schwartz RP, Kirkman Jr HN, Charlton PA, Calikoglu AS, Davenport ML. Nutritional rickets in African American breast-fed infants. The Journal of pediatrics. 2000 Aug 1;137(2):153-7.
  7. Misra M, Pacaud D, Petryk A, Collett-Solberg PF, Kappy M. Vitamin D deficiency in children and its management: review of current knowledge and recommendations. Pediatrics. 2008 Aug 1;122(2):398-417.
  8. Boonen S, Lips P, Bouillon R, Bischoff-Ferrari HA, Vanderschueren D, Haentjens P. Need for additional calcium to reduce the risk of hip fracture with vitamin D supplementation: evidence from a comparative metaanalysis of randomized controlled trials. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 2007 Apr 1;92(4):1415-23.
  9. Bischoff-Ferrari HA, Willett WC, Wong JB, Giovannucci E, Dietrich T, Dawson-Hughes B. Fracture prevention with vitamin D supplementation: a meta-analysis of randomized controlled trials. Jama. 2005 May 11;293(18):2257-64.
  10. Cauley JA, LaCroix AZ, Wu L, Horwitz M, Danielson ME, Bauer DC, Lee JS, Jackson RD, Robbins JA, Wu C, Stanczyk FZ. Serum 25-hydroxyvitamin D concentrations and risk for hip fractures.Annals of internal medicine. 2008 Aug 19;149(4):242-50.
  11. Cauley JA, Parimi N, Ensrud KE, Bauer DC, Cawthon PM, Cummings SR, Hoffman AR, Shikany JM, Barrett‐Connor E, Orwoll E. Serum 25‐hydroxyvitamin D and the risk of hip and nonspine fractures in older men. Journal of Bone and Mineral Research. 2010 Mar;25(3):545-53.
  12. Bischoff-Ferrari HA, Willett WC, Wong JB, Stuck AE, Staehelin HB, Orav EJ, Thoma A, Kiel DP, Henschkowski J. Prevention of nonvertebral fractures with oral vitamin D and dose dependency: a meta-analysis of randomized controlled trials. Archives of internal medicine. 2009 Mar 23;169(6):551-61.
  13. Avenell A, Mak JC, O’Connell D. Vitamin D and vitamin D analogues for preventing fractures in post‐menopausal women and older men. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2014(4).
  14. Bischoff-Ferrari HA, Dawson-Hughes B, Willett WC, Staehelin HB, Bazemore MG, Zee RY, Wong JB. Effect of vitamin D on falls: a meta-analysis. Jama. 2004 Apr 28;291(16):1999-2006.
  15. Broe KE, Chen TC, Weinberg J, Bischoff‐Ferrari HA, Holick MF, Kiel DP. A higher dose of vitamin D reduces the risk of falls in nursing home residents: a randomized, multiple‐dose study.Journal of the American Geriatrics Society. 2007 Feb;55(2):234-9.
  16. Bischoff-Ferrari HA, Orav EJ, Dawson-Hughes B. Effect of cholecalciferol plus calcium on falling in ambulatory older men and women: a 3-year randomized controlled trial. Archives of internal medicine. 2006 Feb 27;166(4):424-30.
  17. Bischoff-Ferrari HA, Dawson-Hughes B, Staehelin HB, Orav JE, Stuck AE, Theiler R, Wong JB, Egli A, Kiel DP, Henschkowski J. Fall prevention with supplemental and active forms of vitamin D: a meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ. 2009 Oct 1;339:b3692.
  18. Sanders KM, Stuart AL, Williamson EJ, Simpson JA, Kotowicz MA, Young D, Nicholson GC. Annual high-dose oral vitamin D and falls and fractures in older women: a randomized controlled trial. Jama. 2010 May 12;303(18):1815-22.
  19. Garland CF, Garland FC. Do sunlight and vitamin D reduce the likelihood of colon cancer?. International journal of epidemiology. 1980 Sep 1;9(3):227-31.
  20. Garland CF, Gorham ED, Mohr SB, Garland FC. Vitamin D for cancer prevention: global perspective. Annals of epidemiology. 2009 Jul 1;19(7):468-83.
  21. McCullough ML, Zoltick ES, Weinstein SJ, Fedirko V, Wang M, Cook NR, Eliassen AH, Zeleniuch-Jacquotte A, Agnoli C, Albanes D, Barnett MJ. Circulating vitamin D and colorectal cancer risk: an international pooling project of 17 cohorts.JNCI: Journal of the National Cancer Institute. 2019 Feb 1;111(2):158-69.
  22. Yin L, Grandi N, Raum E, Haug U, Arndt V, Brenner H. Meta‐analysis: longitudinal studies of serum vitamin D and colorectal cancer risk. Alimentary pharmacology & therapeutics. 2009 Jul;30(2):113-25.
  23. Wu K, Feskanich D, Fuchs CS, Willett WC, Hollis BW, Giovannucci EL. A nested case–control study of plasma 25-hydroxyvitamin D concentrations and risk of colorectal cancer. Journal of the National Cancer Institute. 2007 Jul 18;99(14):1120-9.
  24. Gorham ED, Garland CF, Garland FC, Grant WB, Mohr SB, Lipkin M, Newmark HL, Giovannucci E, Wei M, Holick MF. Optimal vitamin D status for colorectal cancer prevention: a quantitative meta analysis. American journal of preventive medicine. 2007 Mar 1;32(3):210-6.
  25. Giovannucci E. Epidemiological evidence for vitamin D and colorectal cancer. Journal of Bone and Mineral Research. 2007 Dec;22(S2):V81-5.
  26. Lin J, Zhang SM, Cook NR, Manson JE, Lee IM, Buring JE. Intakes of calcium and vitamin D and risk of colorectal cancer in women. American journal of epidemiology. 2005 Apr 15;161(8):755-64.
  27. Huncharek M, Muscat J, Kupelnick B. Colorectal cancer risk and dietary intake of calcium, vitamin D, and dairy products: a meta-analysis of 26,335 cases from 60 observational studies. Nutrition and cancer. 2008 Dec 31;61(1):47-69.
  28. Bertone-Johnson ER, Chen WY, Holick MF, Hollis BW, Colditz GA, Willett WC, Hankinson SE. Plasma 25-hydroxyvitamin D and 1, 25-dihydroxyvitamin D and risk of breast cancer. Cancer Epidemiology and Prevention Biomarkers. 2005 Aug 1;14(8):1991-7.
  29. Garland CF, Gorham ED, Mohr SB, Grant WB, Giovannucci EL, Lipkin M, Newmark H, Holick MF, Garland FC. Vitamin D and prevention of breast cancer: pooled analysis. The Journal of steroid biochemistry and molecular biology. 2007 Mar 1;103(3-5):708-11.
  30. Lin J, Manson JE, Lee IM, Cook NR, Buring JE, Zhang SM. Intakes of calcium and vitamin D and breast cancer risk in women. Archives of Internal Medicine. 2007 May 28;167(10):1050-9.
  31. Robien K, Cutler GJ, Lazovich D. Vitamin D intake and breast cancer risk in postmenopausal women: the Iowa Women’s Health Study. Cancer causes & control. 2007 Sep 1;18(7):775-82.
  32. Freedman DM, Chang SC, Falk RT, Purdue MP, Huang WY, McCarty CA, Hollis BW, Graubard BI, Berg CD, Ziegler RG. Serum levels of vitamin D metabolites and breast cancer risk in the prostate, lung, colorectal, and ovarian cancer screening trial. Cancer Epidemiology and Prevention Biomarkers. 2008 Apr 1;17(4):889-94.
  33. Wactawski-Wende J, Kotchen JM, Anderson GL, Assaf AR, Brunner RL, O’sullivan MJ, Margolis KL, Ockene JK, Phillips L, Pottern L, Prentice RL. Calcium plus vitamin D supplementation and the risk of colorectal cancer. New England Journal of Medicine. 2006 Feb 16;354(7):684-96.
  34. Chlebowski RT, Johnson KC, Kooperberg C, Pettinger M, Wactawski-Wende J, Rohan T, Rossouw J, Lane D, O’Sullivan MJ, Yasmeen S, Hiatt RA. Calcium plus vitamin D supplementation and the risk of breast cancer. JNCI: Journal of the National Cancer Institute. 2008 Nov 19;100(22):1581-91.
  35. Holick MF. Calcium plus vitamin D and the risk of colorectal cancer. N Engl J Med. 2006; 354:2287-8; author reply 2287-8.
  36. Giovannucci E. Calcium plus vitamin D and the risk of colorectal cancer. N Engl J Med. 2006; 354:2287-8; author reply 2287-8.
  37. Manson JE, Cook NR, Lee IM, Christen W, Bassuk SS, Mora S, Gibson H, Gordon D, Copeland T, D’Agostino D, Friedenberg G. Vitamin D supplements and prevention of cancer and cardiovascular disease. New England Journal of Medicine. 2019 Jan 3;380(1):33-44.
  38. Keum N, Lee DH, Greenwood DC, Manson JE, Giovannucci E. Vitamin D supplementation and total cancer incidence and mortality: a meta-analysis of randomized controlled trials. Annals of Oncology. 2019 May 1;30(5):733-43.
  39. Giovannucci E. Expanding roles of vitamin D. J Clin Endocrinol Metab. 2009; 94:418-20.
  40. Norman PE, Powell JT. Vitamin D and cardiovascular disease. Circulation research. 2014 Jan 17;114(2):379-93.
  41. Holick MF. The vitamin D deficiency pandemic and consequences for nonskeletal health: mechanisms of action. Molecular aspects of medicine. 2008 Dec 1;29(6):361-8.
  42. Giovannucci E, Liu Y, Hollis BW, Rimm EB. 25-hydroxyvitamin D and risk of myocardial infarction in men: a prospective study. Archives of internal medicine. 2008 Jun 9;168(11):1174-80.
  43. Pilz S, März W, Wellnitz B, Seelhorst U, Fahrleitner-Pammer A, Dimai HP, Boehm BO, Dobnig H. Association of vitamin D deficiency with heart failure and sudden cardiac death in a large cross-sectional study of patients referred for coronary angiography. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 2008 Oct 1;93(10):3927-35.
  44. Pilz S, Dobnig H, Fischer JE, Wellnitz B, Seelhorst U, Boehm BO, März W. Low vitamin D levels predict stroke in patients referred to coronary angiography. Stroke. 2008 Sep 1;39(9):2611-3.
  45. Booth TW, Lanier PJ. Vitamin D deficiency and risk of cardiovascular disease. Circulation Res117. 2008;503:511.
  46. Dobnig H, Pilz S, Scharnagl H, Renner W, Seelhorst U, Wellnitz B, Kinkeldei J, Boehm BO, Weihrauch G, Maerz W. Independent association of low serum 25-hydroxyvitamin D and 1, 25-dihydroxyvitamin D levels with all-cause and cardiovascular mortality. Archives of internal medicine. 2008 Jun 23;168(12):1340-9.
  47. Elamin MB, Abu Elnour NO, Elamin KB, Fatourechi MM, Alkatib AA, Almandoz JP, Liu H, Lane MA, Mullan RJ, Hazem A, Erwin PJ. Vitamin D and cardiovascular outcomes: a systematic review and meta-analysis. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 2011 Jul 1;96(7):1931-42.
  48. Mitri J, Pittas AG. Vitamin D and diabetes. Endocrinol Metab Clin North Am. 2014 Mar;43(1):205-32.
  49. Pittas AG, Dawson-Hughes B, Li T, Van Dam RM, Willett WC, Manson JE, Hu FB. Vitamin D and calcium intake in relation to type 2 diabetes in women. Diabetes care. 2006 Mar 1;29(3):650-6.
  50. Pittas AG, Dawson-Hughes B, Sheehan P, Ware JH, Knowler WC, Aroda VR, Brodsky I, Ceglia L, Chadha C, Chatterjee R, Desouza C, Dolor R, Foreyt J, Fuss P, Ghazi A, Hsia DS, Johnson KC, Kashyap SR, Kim S, LeBlanc ES, Lewis MR, Liao E, Neff LM, Nelson J, O’Neil P, Park J, Peters A, Phillips LS, Pratley R, Raskin P, Rasouli N, Robbins D, Rosen C, Vickery EM, Staten M; D2d Research Group. Vitamin D Supplementation and Prevention of Type 2 Diabetes. N Engl J Med. 2019 Aug 8;381(6):520-530
  51. Dobson R, Giovannoni G. Multiple sclerosis–a review. European journal of neurology. 2019 Jan;26(1):27-40.
  52. Goldberg P. Multiple sclerosis: vitamin D and calcium as environmental determinants of prevalence: (A viewpoint) part 1: sunlight, dietary factors and epidemiology. International Journal of Environmental Studies. 1974 Jan 1;6(1):19-27.
  53. Munger KL, Zhang SM, O’reilly E, Hernan MA, Olek MJ, Willett WC, Ascherio A. Vitamin D intake and incidence of multiple sclerosis. Neurology. 2004 Jan 13;62(1):60-5.
  54. Munger KL, Levin LI, Hollis BW, Howard NS, Ascherio A. Serum 25-hydroxyvitamin D levels and risk of multiple sclerosis. Jama. 2006 Dec 20;296(23):2832-8.
  55. Salzer J, Hallmans G, Nyström M, Stenlund H, Wadell G, Sundström P. Vitamin D as a protective factor in multiple sclerosis. Neurology. 2012 Nov 20;79(21):2140-5.
  56. Munger KL, Hongell K, Åivo J, Soilu-Hänninen M, Surcel HM, Ascherio A. 25-Hydroxyvitamin D deficiency and risk of MS among women in the Finnish Maternity Cohort. Neurology. 2017 Oct 10;89(15):1578-83.
  57. Ascherio A, Munger KL, White R, Köchert K, Simon KC, Polman CH, Freedman MS, Hartung HP, Miller DH, Montalbán X, Edan G. Vitamin D as an early predictor of multiple sclerosis activity and progression. JAMA neurology. 2014 Mar 1;71(3):306-14.
  58. Fitzgerald KC, Munger KL, Köchert K, Arnason BG, Comi G, Cook S, Goodin DS, Filippi M, Hartung HP, Jeffery DR, O’Connor P. Association of vitamin D levels with multiple sclerosis activity and progression in patients receiving interferon beta-1b. JAMA neurology. 2015 Dec 1;72(12):1458-65.
  59. Ascherio A, Munger KL. Epidemiology of multiple sclerosis: from risk factors to prevention—an update. InSeminars in neurology2016 Apr (Vol. 36, No. 02, pp. 103-114). Thieme Medical Publishers.
  60. Gillespie KM. Type 1 diabetes: pathogenesis and prevention. Cmaj. 2006 Jul 18;175(2):165-70.
  61. Hyppönen E, Läärä E, Reunanen A, Järvelin MR, Virtanen SM. Intake of vitamin D and risk of type 1 diabetes: a birth-cohort study. The Lancet. 2001 Nov 3;358(9292):1500-3.
  62. Rewers M, Ludvigsson J. Environmental risk factors for type 1 diabetes. The Lancet. 2016 Jun 4;387(10035):2340-8.
  63. Munger KL, Levin LI, Massa J, Horst R, Orban T, Ascherio A. Preclinical serum 25-hydroxyvitamin D levels and risk of type 1 diabetes in a cohort of US military personnel. American journal of epidemiology. 2013 Mar 1;177(5):411-9.
  64. Hope-Simpson RE. The role of season in the epidemiology of influenza. Epidemiology & Infection. 1981 Feb;86(1):35-47.
  65. Cannell JJ, Vieth R, Umhau JC, Holick MF, Grant WB, Madronich S, Garland CF, Giovannucci E. Epidemic influenza and vitamin D. Epidemiology & Infection. 2006 Dec;134(6):1129-40.
  66. Ginde AA, Mansbach JM, Camargo CA. Association between serum 25-hydroxyvitamin D level and upper respiratory tract infection in the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Archives of internal medicine. 2009 Feb 23;169(4):384-90.
  67. Urashima M, Segawa T, Okazaki M, Kurihara M, Wada Y, Ida H. Randomized trial of vitamin D supplementation to prevent seasonal influenza A in schoolchildren. The American journal of clinical nutrition. 2010 May 1;91(5):1255-60.
  68. Martineau AR, Jolliffe DA, Hooper RL, Greenberg L, Aloia JF, Bergman P, Dubnov-Raz G, Esposito S, Ganmaa D, Ginde AA, Goodall EC. Vitamin D supplementation to prevent acute respiratory tract infections: systematic review and meta-analysis of individual participant data. BMJ. 2017 Feb 15;356:i6583.
  69. Zasloff M. Fighting infections with vitamin D. Nature medicine. 2006 Apr;12(4):388-90.
  70. Nnoaham KE, Clarke A. Low serum vitamin D levels and tuberculosis: a systematic review and meta-analysis. International journal of epidemiology. 2008 Feb 1;37(1):113-9.
  71. Chocano-Bedoya P, Ronnenberg AG. Vitamin D and tuberculosis. Nutrition reviews. 2009 May 1;67(5):289-93.
  72. Autier P, Gandini S. Vitamin D supplementation and total mortality: a meta-analysis of randomized controlled trials. Archives of internal medicine. 2007 Sep 10;167(16):1730-7.
  73. Giovannucci E. Can vitamin D reduce total mortality?. Archives of Internal Medicine. 2007 Sep 10;167(16):1709-10.
  74. Tripkovic L, Lambert H, Hart K, Smith CP, Bucca G, Penson S, Chope G, Hyppönen E, Berry J, Vieth R, Lanham-New S. Comparison of vitamin D2 and vitamin D3 supplementation in raising serum 25-hydroxyvitamin D status: a systematic review and meta-analysis. The American journal of clinical nutrition. 2012 Jun 1;95(6):1357-64.
  75. Wilson LR, Tripkovic L, Hart KH, Lanham-New SA. Vitamin D deficiency as a public health issue: using vitamin D 2 or vitamin D 3 in future fortification strategies. Proceedings of the Nutrition Society. 2017 Aug;76(3):392-9.
  76. Holick MF. Vitamin D: importance in the prevention of cancers, type 1 diabetes, heart disease, and osteoporosis. Am J Clin Nutr. 2004; 79:362-71
  77. Holick MF. Vitamin D deficiency. N Engl J Med. 2007; 357:266-81.
  78. Hahn J, Cook NR, Alexander EK, Friedman S, Walter J, Bubes V, Kotler G, Lee IM, Manson JE, Costenbader KH. Vitamin D and marine omega 3 fatty acid supplementation and incident autoimmune disease: VITAL randomized controlled trial. BMJ. 2022 Jan 26;376:e066452.
  79. LeBoff MS, Chou SH, Ratliff KA, et al. Supplemental Vitamin D and Incident Fractures in Midlife and Older Adults. N Engl J Med. 2022 Jul 28;387:299-309.
  80. LeBoff MS, Murata EM, Cook NR, Cawthon P, Chou SH, Kotler G, Bubes V, Buring JE, Manson JE. VITamin D and OmegA-3 TriaL (VITAL): effects of vitamin D supplements on risk of falls in the US population. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 2020 Sep;105(9):2929-38.
  81. 81.Rusińska A, Płudowski P, Walczak M, Boroszewska-Kornacka         M. Bossowski A i wsp. Pediatria, nr 4 tom 15, 2018.

Skuteczność składników potwierdzają badania kliniczne

Proces produkcji spełnia wymagania stawiane lekom i jest zgodny ze standardami cGMP oraz akredytowany przez MHRA.

Składy zostały opracowane przez lekarzy i dietetyków.

W naszych produktach nie znajdziesz sztucznych barwników, konserwantów, alergenów, aromatów, cukrów czy GMO.