O roli mikroflory jelitowej mówimy nie tylko w kontekście układu pokarmowego, czy też układu odpornościowego. Jej prawidłowy skład ma również znaczenie, jeśli chodzi o pracę mózgu i układu nerwowego. Psychobiotyki, czyli bakterie probiotyczne bytujące w jelitach, wpływają na oś jelito-mózg, co może mieć znaczenie w prewencji niektórych schorzeń układu nerwowego.
Co to jest psychobiotyk i jak działa?
Jelita każdego człowieka zasiedlane są przez specyficzne mikroorganizmy, które razem tworzą mikroflorę jelitową. Jej skład może być zależny od wieku człowieka, trybu jego życia, diety i aktywności fizycznej, a nawet od stosowanych leków, czy też miejsca życia i warunków sanitarnych. Skład mikrobioty jelitowej człowieka ważny jest nie tylko dla funkcjonowania jego układu pokarmowego, ale również dla wielu innych układów organizmu. Niezwykle ważny wpływ mikroflora jelitowa odgrywa w kontekście funkcjonowania mózgu. O wyjątkowej osi jelito-mózg naukowcy mówią już od dawna, chociaż wciąż nie zostały jeszcze dokładnie poznane wszystkie mechanizmy wspomnianej zależności.
Wpływ na oś jelito-mózg mają psychobiotyki. Co to jest psychobiotyk? Psychobiotykami nazywamy bakterie probiotyczne bytujące w jelicie człowieka, które mają znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania mózgu oraz układu nerwowego. Termin „psychobiotyk” jest stosunkowo nowy, gdyż został wprowadzony do wykorzystywanej dziś terminologii niespełna 10 lat temu. W 2013 roku zaproponowany został przez profesora Johna Cryana (neurologa) oraz profesora Teda Dinana (psychiatrę klinicznego). Psychobiotyki wpływają na oś mózgowo-jelitową, uczestnicząc w syntezie ważnych neuroprzekaźników, a także regulują poziom niektórych hormonów i cytokin przeciwzapalnych. Psychobiotyki zdolne są do wytwarzania kwasu gammaaminomasłowego (GABA), czyli neuroprzekaźnika, którego niedobór w organizmie może przyczyniać się do wystąpienia stanów depresyjnych, stanów niepokoju, lęków, czy też ataków paniki. Psychobiotyki mogą uczestniczyć w syntezie serotoniny oraz acetylocholiny, a oprócz tego w syntezie histaminy oraz melatoniny. Ich wpływ na organizm wiąże się również z obniżaniem poziomu hormonu stresu, czyli kortyzolu.
Psychobiotyki – rodzaje i wskazania
Wyróżnić można wiele szczepów bakteryjnych, które klasyfikowane są jako psychobiotyki. W dominującej części są to szczepy bakteryjne rodzaju Bifidobacterium i Lactobacillus. Do najlepiej poznanych bakterii psychobiotycznych można zaliczyć między innymi:
- Lactobacillus helveticus,
- Lactobacillus reuteri,
- Lactobacillus acidophilus,
- Lactobacillus rhamnosus,
- Lactobacillus casei,
- Bifidobacterium infantis,
- Bifidobacterium longum,
Rola psychobiotyków w kontekście funkcjonowania układu nerwowego i mózgu jest nieoceniona. Psychobiotyki mogą łagodzić objawy chronicznego zmęczenia i depresji, a także mają znaczenie w przypadku zaburzeń równowagi emocjonalnej, poza tym mogą wesprzeć organizm przy stanach lękowych oraz zwiększyć odporność na stres. Działanie psychobiotyków to również poprawa funkcji poznawczych, czy też wpływ na poprawę samopoczucia.
Jaki psychobiotyk wybrać?
Zostało dowiedzione, że zaburzenia mikrobioty jelitowej mogą mieć istotne znaczenie, jeśli chodzi o patogenezę niektórych schorzeń układu nerwowego. Psychobiotyk należy dobrać jednak przede wszystkim do konkretnych wskazań, w związku z którymi pacjent planuje go suplementować. Wybierając psychobiotyk w aptece, należy zwrócić uwagę na skład preparatu oraz dokładne oznaczenia szczepów, a także ich ilość i żywotność. Produkt powinien zawierać w składzie szczepy bakteryjne, których korzystny wpływ na układ nerwowy i pracę mózgu potwierdzono klinicznie.
